آشنایی با سونار پیشرفته ترین ردیاب صوتی جهان
ناوبری و تشخیص فاصله توسط صوت و صدا با ردیاب سونار
شاید تا به حال مطالب زیادی در مورد ردیاب‌های خودرو و انواع جی پی اس‌ها خوانده باشید و با عملکرد آن‌ها به طور کامل آشنا باشید. اما آیا در مورد دستگاه ردیاب زیردریایی، یا به اصطلاح علمی سونار، اطلاعاتی دارید؟ Sonar (ناوبری و فاصله یابی صوتی) نام دستگاه ردیابی است که به کمک منتشر کردن امواج صوتی عمل می‌کند و ارتباط میان یگان‌های زیردریایی و شناور را با هم فراهم می‌کند. این ردیاب صوتی پیشرفته دقیقاً چیست و چگونه عمل می‌کند؟ اگر تصمیم دارید که یک ردیاب پیشرفته، جالب و کاربردی را بشناسید، با ما در این مطلب همراه باشید تا با سونار، پیشرفته ترین ردیاب صوتی جهان آشنا شویم.
.webp)
ردیاب صوتی سونار چیست و چگونه کار می‌کند؟
سونار چیست؟
واژه سونار (SONAR) برگرفته از عبارت انگلیسی Sound Navigation And Ranging به معنای ناوبری و تشخیص فاصله توسط صوت و صدا است. این تکنولوژی از طریق انتشار امواج صوتی در زیر آب امکان شناسایی ناوها و کشتی‌ها و زیردریایی‌ها را می‌دهد و جهت و فاصله آن‌ها را مشخص می‌کند. اختراع این تکنولوژی به زمان جنگ جهانی اول بازمی گردد. سونارها به دو دسته فعال (پخش صدا و شنود صدای منعکس شده) و غیرفعال (شنود صداها) تقسیم می شوند.
در طبیعت نیز می‌توان سیستم سونار را یافت. خفاش‌ها، نهنگ‌ها، دلفین‌ها و گرازماهیان با فریادهای فراصوت خود (با فرکانس بالای 20 کیلوهرتز) می‌توانند صداهای منعکس شده از اشیای اطراف خود را تشخیص دهند و سپس صدای دریافتی را به شکل تصویر صوتی تفسیر می‌کنند. این حیوانات همچنین از سیستم سونار خود برای حرکت کردن و تعیین مسیر و همچنین شکار استفاده می‌کنند.
مختصری درباره تاریخچه سونار
از سال 1822، ژان-دنیل کلادون (Jean-Daniel Colladon)، فیزیک‌دان سوییسی، برای تحقیقات خود از نوعی زنگ زیر آب استفاده کرد تا بتواند سرعت صدا را زیر آب اندازه‌گیری کند. این تحقیقات کلادون اساسی برای مخترعان آینده سونار شد.
در سال 1906، لویس نیکسون (Lewis Nixon) سیستم شنود زیردریایی را توسعه داد که اولین سونار غیر فعال جهت شناسایی توده های یخ بود. در جریان جنگ جهانی اول، نیاز به شناسایی اهداف دریایی افزایش یافت و همین امر باعث افزایش استفاده از سونار شد. با افزایش نیازها، پاول لانژون (Paul Langevin) فرانسوی همراه با کنستانتین چلوسکی روس موفق به اختراع اولین سونار فعال در سال 1915 شدند. اختراع آن‌ها نتوانست برای جنگ جهانی اول آماده شود اما بر پیشرفت سونارهای آینده تاثیر بسزایی گذاشت.
از سال 1917 به بعد، انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها موفق به توسعه سیستم‌های سونار اکتیو شدند. در فاصله میان دو جنگ جهانی، با ظهور علم الکترونیک نسل اول و با پیشرفت صنایع، تکنولوژی سونار به اوج خود رسید. واژه سونار اولین بار در جریان جنگ جهانی دوم و توسط آمریکایی‌ها استفاده شد. بریتانیایی‌ها از واژه ASDIC برای این تکنولوژی استفاده می‌کردند. تحولات و پیشرفت‌های سونار هر روز بیشتر و بیشتر شد و انواع سیستم‌های سونار پیشرفته تولید شدند. استفاده از سونارهای پیشرفته تا به امروز ادامه دارد.
تفاوت سونار با رادار چیست؟
رادار از امواج الکترومغناطیسی برای مشاهده و تشخیص اجسام هوایی یا در ارتفاع کم استفاده می‌کند؛ اما سونارها از امواج فراصوت با بسامد بسیار بالا در زیردریا و قسمت‌های پست استفاده می‌کنند.
کاربرد سونار چیست؟
از مهم‌ترین کاربردهای پیشرفته ترین ردیاب صوتی جهان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از آن در کشتی‌های جنگی برای تشخیص و کشف زیردریایی‌ها، شناورهای سطحی، مین‌ها، اژدرها و سایر تجهیزات جنگی دریایی؛
- استفاده از سونارها برای صید ماهی و یافتن ماهی‌های گروهی؛
- به کارگیری آن برای ناوبری دریایی و آب‌نگاری، برای تهیه نقشه از کف اقیانوس‌ها و دیگر بسترهای آبی؛
- برای باستان‌شناسی زیر دریا.
.webp)
ردیاب سونار جدید با قابلیت ردیابی همزمان
انواع سونار چیست؟
همان‌طور که اشاره کردیم، سونار به دو نوع فعال (Active Sonar) و غیرفعال (Passive Sonar) تقسیم می‌شود که در ادامه به بررسی دقیق آن می‌پردازیم.
سونار فعال
این سیستم ردیاب صوتی که بیشتر برای ماهی‌یاب‌ها و سونارهای نظامی استفاده می‌شود به این گونه عمل می‌کند که یک پالس صدا (به نام پینگ) می‌فرستد و سپس منتظر پژواک آن می‌ماند. به کمک مدت زمان بین ارسال پالس و دریافت صدا از هدف، فاصله تشخیص داده می‌شود. علاوه بر فاصله، به کمک هیدروفونیک‌های سولار فعال می‌توان جهت هدف را نیز تشخیص داد.
سونار غیرفعال
این نوع سونار هیچ گونه سیگنالی ارسال نمی‌کند و تنها از گیرنده استفاده می‌کند. در واقع سونار غیرفعال صوت تولید شده توسط جسم هدف را دریافت می‌کند و روی آن پردازش انجام می‌دهد تا آن را شناسایی کند. اصول کار سونار غیرفعال، شنیدن صداها بدون انتشار صدا است. از این سونارها بیشتر در امور نظامی و علمی استفاده می‌شود.
استفاده از سونار در جنگ ها
یکی از مهم‌ترین کاربردهای سونار، استفاده از آن به عنوان پیشرفته ترین ردیاب صوتی در جنگ ها و عملیات نظامی است. با توجه به نوع عملیات و عملکرد نظامی و با توجه به موقعیت ناوهای جنگی و زیردریایی‌ها از یکی از انواع سونار استفاده می‌شود.
سونارهای فعال زمانی در جنگ استفاده می‌شوند که بتوانند موقعیت هدف را به طور دقیق تشخیص دهند. اگرچه سونارهای فعال می‌توانند هدف را در فاصله ای معین و دقیق تشخیص دهند اما استفاده از این سونار در عملیات نظامی بسیار خطرآفرین است زیرا ناوها و زیردریایی‌های دشمن به راحتی می‌تواند آن‌ها را تشخیص دهد. به همین دلیل در جنگ‌ها و عملیات نظامی از سونارهای غیرفعال استفاده می‌شود.
کلام آخر
در این مطلب سعی داشتیم تا شما را با سونار (ناوبری و تشخیص فاصله توسط صوت و صدا)، پیشرفته‌ترین ردیاب صوتی جهان، آشنا کنیم. این سیستم ردیابی که به دو نوع فعال و غیرفعال تقسیم می‌شود قادر است تا به کمک پالس‌های تولیدی و دریافتی فاصله و سرعت هدف را در زیر آب تشخیص دهد. همچنین دریافتیم که از سونارها در زمینه‌های وسیعی استفاده می‌شود که از میان آن‌ها می‌توان به عملیات نظامی، علمی و ماهیگیری اشاره کرد. امیدواریم این مطلب به افزایش آگاهی شما در مورد Sonar کمک کرده باشد.
شرکت وایزر یکی از بهترین تولید کنندگان انواع ردیاب خودرو می باشد که شما می توانید برای خرید و اطلاع از قیمت ها با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
.webp)
مهم‌ترین کاربردهای ردیاب صوتی سونار
شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از دیگر مقالات ما بازدید نمایید:
